"Tôi không thể tưởng tượng được một thành phố chỉ toàn người có bằng cấp cao, thu nhập cao. Không có người lao động thì ai trực tiếp sản xuất, kinh doanh và làm các dịch vụ cho thành phố?", Đại biểu Quốc hội Nguyễn Minh Thuyết bày tỏ quan điểm về dự thảo Luật Thủ đô.
> Lương gấp đôi mức tối thiểu mới xét nhập khẩu Hà Nội
Luật Thủ đô được xây dựng nhằm tạo hành lang pháp lý, trong đó có một số cơ chế đặc thù, để Hà Nội phát triển mạnh hơn, nhanh hơn, xứng đáng là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa của đất nước, góp phần thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nước nhà. Tuy nhiên, các quy định, cơ chế đặc thù phải phù hợp với Hiến pháp và thống nhất với hệ thống pháp luật VN, phù hợp với các cam kết quốc tế của nước ta.
Các quy định ngặt nghèo về hộ khẩu trong dự thảo Luật Thủ đô có thể xuất phát từ sự lúng túng trước bài toán dân số đông, tắc đường, vệ sinh và nếp sống văn hóa kém...
Chúng ta phải phân tích xem nguyên nhân chính dẫn tới tình trạng trên là gì. Có phải do người nhập cư hay không? Trước hết, cần thấy dân số tăng có nguyên nhân từ việc mở rộng Hà Nội. Nếu trước đây người dân Hà Tây cũ, Hòa Bình, Mê Linh chỉ cần đến tỉnh lỵ giao dịch với các cơ quan chính quyền thì nay họ phải về nội đô Hà Nội hoặc về quận Hà Đông giao dịch. Đó cũng là một nguyên nhân gây quá tải giao thông đô thị. Việc thủ đô mở rộng với số người đông hơn, số vùng chậm phát triển nhiều hơn cũng tạo ra khó khăn trong phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội. Đáng lẽ ra những vấn đề này cần được tính kỹ hơn trước khi quyết định mở rộng thủ đô.
 |
| Ông Nguyễn Minh Thuyết. Ảnh: Hồng Khánh. |
Nhưng đổ lỗi hết cho người nhập cư hoặc người thu nhập thấp chắc chắn là không đúng. Ở nước nào, thời nào cũng vậy, thủ đô là nơi hội tụ anh tài bốn phương và chính những người con từ khắp miền đất nước đã góp phần không nhỏ xây dựng nên truyền thống của thành phố đầu não, thành phố tiêu biểu cho văn minh của một nước. Dẫn chứng dễ thấy nhất là nhiều vị lãnh đạo thành phố, nhiều nhà hoạt động xã hội, nhà khoa học, văn nghệ sĩ, doanh nhân và người lao động tiêu biểu đang sinh sống ở Hà Nội và có những đóng góp xuất sắc cho thủ đô hiện nay không phải là người gốc thủ đô. Nhiều người trong số họ xuất thân từ những gia đình lao động nghèo. Giả sử từ xưa chính quyền thành phố hạn chế người nhập cư, người có thu nhập thấp về thủ đô thì họ đâu có cơ hội cống hiến hôm nay ? Vả lại, tôi cũng không thể tưởng tượng được một thành phố chỉ toàn người có bằng cấp cao, thu nhập cao. Không có những người lao động thì ai trực tiếp sản xuất, trực tiếp kinh doanh và làm các dịch vụ cho thành phố ? Cha ông ta đã từng răn "Nhất sĩ nhì nông ..." kia mà.
Dự thảo Luật quy định người lần đầu nhập hộ khẩu thủ đô phải tạm trú 5 năm tại Hà Nội và có việc làm hợp pháp với mức lương ít nhất bằng 2 lần mức lương tối thiểu là không phù hợp với Hiến pháp và Luật Cư trú. Hiến pháp quy định mọi công dân đều bình đẳng trước pháp luật, mọi công dân đều có quyền tự do cư trú trong lãnh thổ Việt Nam. Tôi phải khẳng đinh là khi xây dựng Luật Cư trú, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận rất kỹ, đặc biệt tính tới đặc thù của các thành phố lớn, chứ không phải chỉ xem xét đại khái để bây giờ phải quy định lại điều này.
Với quy định phải tạm trú 5 năm mới được nhập hộ khẩu, mà người tạm trú lại phải có giấy phép lao động mới được làm việc tại thủ đô, tôi thấy trước là sẽ lại diễn ra cái vòng luẩn quẩn như chuyện nhà và hộ khẩu trước đây - có hộ khẩu mới được quyền sở hữu nhà nhưng nếu không có chứng nhận sở hữu nhà thì không được nhập hộ khẩu.
Quy định lương gấp 2 lần lương tối thiểu mới được xét nhập khẩu cũng khó khả thi. Ngay đối với người làm việc ở cơ quan, doanh nghiệp nhà nước cũng khó biết họ thu nhập bao nhiêu, vì ngoài lương, hầu hết công chức, viên chức đều phải làm thêm mới đủ sống. Còn đối với người làm việc ở doanh nghiệp tư nhân thì hỏi thu nhập bao nhiêu lại càng khó.
Theo quan điểm của tôi, quản lý người dân bằng hộ khẩu là cách làm lạc hậu, trước sau gì cũng phải bỏ. Đó là sản phẩm của thời bao cấp. Trong cơ chế thị trường, người ta di chuyển nhiều, làm việc nay đây mai đó; "khóa" bằng hộ khẩu vừa làm thiệt cho người dân vừa làm thiệt đất nước. Thử tưởng tượng xem, nếu "khóa" người ta bằng hộ khẩu thì ai còn muốn lên miền núi, đến vùng sâu vùng xa công tác nữa ? Bởi đến đó là bị "khóa" luôn, không biết bao giờ mới được về. Nếu quản lý bằng thẻ cư trú, ta có thể thu hút cán bộ dễ dàng hơn.
Phải nói rằng trên thế giới có rất ít nước quản lý công dân bằng hộ khẩu. Ở nước ta, ngay từ những năm đầu hoạt động của Quốc hội khóa XI, tôi đã kiến nghị bỏ hộ khẩu và được nhiều đại biểu QH ủng hộ. Luật Thủ đô soạn cho tương lai lâu dài mà dựa trên một quy định đã lạc hậu như quy định về hộ khẩu là không ổn.
Trong dự thảo Luật Thủ đô còn có quy định giao thẩm quyền cho Chính phủ quy định mức phạt vi phạm hành chính trên địa bàn thủ đô cao hơn các tỉnh. Theo tôi, điều này không hợp lý. Việt Nam không phải là một nhà nước liên bang nên không thể quy định thủ đô phạt thế này mà tỉnh khác phạt thế khác. Mức phạt vẫn phải theo quy định chung. Còn việc điều chỉnh mức phạt ấy như thế nào cho đủ sức răn đe nhưng vẫn phù hợp với trình độ phát triển của đất nước và thu nhập của người dân lại là chuyện khác.
Dự thảo Luật Thủ đô cho phép UBND thành phố đưa ra những quy định đặc thù như hạn chế phương tiện cá nhân, chính sách về giải phóng mặt bằng,... Theo tôi, giao cho thủ đô một số cơ chế đặc thù là cần thiết. Tuy nhiên, các quy định đưa ra phải phù hợp với quy định của Hiến pháp và không làm xô xệch hệ thống pháp luật.
Để thủ đô văn minh, hiện đại hơn, tôi cho rằng thành phố cần làm tốt công tác quy hoạch đô thị. Cần chỉnh trang đường giao thông, đường điện, hệ thống cấp thoát nước... Cần suy tính kĩ trước mỗi chủ trương, dự án, đừng để việc nọ ảnh hưởng đến việc kia, như việc cho xây nhiều chung cư cao tầng trong nội thành cũ dẫn đến hậu quả dân cư tăng lên, hạ tầng không đáp ứng được, gây ách tắc giao thông,... Quản lý một đô thị rộng lớn vào bậc nhất thế giới như Hà Nội thì không thể "chơi cờ từng nước" được.
Thành phố cũng cần chăm lo nhiều hơn nữa tới nếp sống của người dân. Thủ đô là thành phố tiêu biểu cho cả nước, song nếp sống của người dân, nếp làm việc của các cơ quan chính quyền hiện nay không cao hơn các địa phương khác. Trong dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội này, tôi mong thành phố có kế hoạch, biện pháp hữu hiệu làm chuyển biến ý thức của người thủ đô, cán bộ thủ đô. Người thủ đô phải văn minh, lịch thiệp. Cán bộ thủ đô phải gương mẫu trong nếp sống và trong phục vụ nhân dân, thực thi chính sách, pháp luật. Tôi thấy điều này ở Đà Nẵng đang làm có hiệu quả. Đi trên đường phố, từ người lái xe ôm cũng biết khẩu hiệu "5 không 3 có" của thành phố. Và quả thực, người dân Đà Nẵng đang biến ước mơ xây dựng một thành phố phát triển, văn minh thành hiện thực từng ngày.
Là người dân thủ đô (và có gốc gác lâu đời ở thủ đô), tôi thấy người thủ đô chúng ta nên học hỏi người anh em miền Trung này.
| Ông Nguyễn Minh Thuyết, sinh năm 1948, giáo sư, tiến sĩ ngữ văn, từng nhiều năm công tác tại Đại học Khoa học Xã hội Nhân văn Hà Nội. Ông hiện là Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục, Thanh thiếu niên Quốc hội. Trên cương vị đại biểu Quốc hội, ông thường xuyên có những chất vấn, góp ý sắc sảo và thẳng thắn. |
Theo Đoàn Loan - Vnexpress
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét